କାହିଁକି କଳିଯୁଗରେ ଅଧାଗଢା ଜଗନ୍ନାଥ, ରଥଯାତ୍ରାର ଇତିହାସ ଜାଣନ୍ତୁ
କାହିଁକି କଳିଯୁଗରେ ଅଧାଗଢା ଜଗନ୍ନାଥ, ରଥଯାତ୍ରାର ଇତିହାସ ଜାଣନ୍ତୁ
ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ନାୟକ, ସୃଷ୍ଟିର ହର୍ତ୍ତା, କର୍ତ୍ତା, ଦୈବ ବିଧାତା, କଳିଯୁଗର ପ୍ରତକ୍ଷ୍ୟ ଦେବତା ଜଗତର ନାଥ ଜଗନ୍ନାଥ । ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଘୋଷଯାତ୍ରା ସାରା ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । କିମ୍ବଦନ୍ତୀର ପୃଷ୍ଠା ଓଲଟାଇଲେ ଏହା ପଛରେ ଥିବା ଇତିହାସ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଚକିତ କରିଦିଏ । ଦ୍ୱାପର ଯୁଗରେ ଜାରାଶବର ଶରରେ ଶରାଘାତ ହୋଇ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ । ପାଣ୍ଡବମାନେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଶରୀରକୁ ଦାହ କରିବାକୁ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ । କାରଣ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଶରୀରକୁ ପଞ୍ଚଭୂତରେ ବିଲିନ କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅଗ୍ନିଙ୍କ ପାଖରେ ନଥିଲା । କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଏହି ସମୟରେ ପାଣ୍ଡବ ମାନଙ୍କୁ ଶୂନ୍ୟବାଣୀ ହୋଇଥିଲା ଯେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ନାଭିକମଳ ଅଗ୍ନିରେ ଭଷ୍ମ ହୁଏନାହିଁ । ଏହାକୁ ମହୋଦଧିରେ ବିସର୍ଜନ କରିବା ଉଚିତ୍ । ପାଣ୍ଡବମାନେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଅର୍ଦ୍ଧଦଗ୍ଧ ପିଣ୍ଡକୁ ମହୋଦଧିରେ ବିସର୍ଜନ କରିଦେଲେ । ଏହା ଦାରୁ ଭାବରେ ବାଙ୍କି ମୁହାଣରେ ଆବିର୍ଭାବ ହେଲା । ସମୁଦ୍ରରେ ଭାସୁଥିବା ଏହି ଦାରୁକୁ ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ରଦୁ୍ୟମ୍ନ ଶଗଡରେ ଆଣି ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିରରେ ରଖିଲେ । ଏହାପରେ ସ୍ୱୟଂ ମହାପ୍ରଭୁ ନିଜେ ବୃଦ୍ଧ ରୂପରେ ଆସି ସେହି ଦାରକୁ ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢିବା ପାଇଁ କହିଥିଲେ ଓ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଥିଲେ ଯେ ୨୧ଦିନ ଯାଏ ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢା ନ ସରିବା ଯାଏ, ସେହି ଗୃହର କବାଟ ବନ୍ଦ ରହିବ । କିନ୍ତୁ ୧୫ଦିନ ପରେ ସେ ଗୃହରୁ କିଛି ଶଦ୍ଧ ନଶୁଭିବାରୁ ରାଣୀ ଗୁଣ୍ଡିଚା ରାଜାଙ୍କୁ ଦ୍ୱାର ଖୋଲିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଦ୍ୱାର ଖୋଲିବା ମାତ୍ରେ ଦେଖିଲେ ଅଧାଗଢା ଚତୁର୍ଦ୍ଧା ମୂର୍ତ୍ତି ଓ ଗଢୁଥିବା ବୃଦ୍ଧ ଉଭାନ ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ସେହି ଅଧାଗଢା ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା । ଏହି ଅଧାଗଢା ମୂର୍ତ୍ତି ଦେଖି ରାଣୀ ଗୁଣ୍ଡିଚା କାନ୍ଦିବାକୁ ଲାଗିଲେ ଏହାପରେ ଭଗବାନ ରାଣୀ ଗୁଣ୍ଡିଚାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ମାଉଷି ହେବାର ବର ପ୍ରଦାନ କଲେ । ଏହି ଭଗବାନ ରାଜାଙ୍କୁ ଶୂନ୍ୟବାଣୀ କଲେ ଯେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ମୋ ଜନ୍ମଭୂମିକୁ ଥରେ ବୁଲାଇ ନେବ । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଆଷାଢ ଶୁକ୍ଳ ଦ୍ୱତୀୟା ତିଥିରେ ତିନି ଠାକୁର ରଥରେ ବସି ରତ୍ନବେଦିରୁ ଯାଆନ୍ତି ନିଜ ଜନ୍ମ ବେଦୀକୁ । ମାଉଷି ଗୁଣ୍ଡିଚାଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ ଏହି ଯାତ୍ରାର ନାମ ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରା ।